24 listopada 2022 r., godz. 13:00
dr Марія Редьква
Semantyczno-funkcjonalny system nazw osobowych oraz związanych z nimi nazw zwierząt i roślin w ukraińskich ludowych bajkach magicznych zapisanych w XIX – na pocz. XX wieku
Abstrakt: Ukraińska bajka magiczna jest jednym z najstarszych gatunków folkloru, który odzwierciedla dawne kody i znaczenia kulturowe. Tekst bajki można odczytywać jako palimpsest: każda jego kolejna warstwa ujawnia nowe treści. Ukraińska bajka ludowa jest różnorodna i wielogłosowa, opowiadano ją od Słobożańszczyzny po Łemkowszczyznę, od Karpat po południowe stepy. Opowiadano ją w różnych dialektach, dodawano regionalne detale, mimo stałej struktury tekstu bajki, zapożyczano pewne elementy od sąsiadujących grup etnicznych. Bajka ludowa jako metatekst wchłonęła cechy wszystkich grup etnicznych żyjących na terenie współczesnej Ukrainy i częściowo poza nią.
Prezentowana monografia uwzględnia semantyczne i funkcjonalne cechy systemu imion osobowych bajek ukraińskich oraz pokrewnych z nimi nazw zwierząt i roślin. Analizowane imiona zostały ułożone w 4 paradygmaty nazw, wyodrębnione na podstawie funkcjonalnej typologii bohaterów bajek magicznych. Paradygmaty nazw składają się z mniejszych szeregów nazw. Strukturyzacja badanych jednostek pozwoliła zaprezentować warianty imion bohaterów, które wynikają przede wszystkim z różnic regionalnych. Analiza nazewnictwa pod kątem typologii, semantyki, etymologii pozwoliła na ujawnienie znaczenia imion i wyjaśnienie ich pochodzenia. Opracowanie opiera się na autentycznych zapisach tekstów bajek z XIX i początku XX wieku. Jest to pierwsze studium językoznawcze oparte na porównaniu tekstów zapisanych na różnych obszarach współczesnej Ukrainy i na pograniczu. Przedstawia szeroki wachlarz wariantów nazewnictwa tej samej postaci oraz koreferencję imion należących do różnych grup – nazwy własne (onimy, antroponimy bajkowe, mitonimy), apelatywy, imiona opisowe, etc. Oprócz cech semantycznych i funkcjonalnych uwzględniono strukturalne typy nazw oraz nazwy peryfrastyczne, które odzwierciedlają tabu językowe w tekstach folklorystycznych. Analizowane nazwy zwierząt i roślin uzupełniają system nazewnictwa w bajce ludowej i często podkreślają nie tylko znaczenie nazwy, ale i obrazu. Nazwy zostały zbadane z uwzględnieniem czynników tekstowych i szerszego kontekstu kulturowego. Badania z zakresu onomastyki ludowej (folkloronimii) są ściśle związane z etnolingwistyką, co pozwala na poszerzenie metodologii i kontekstów pomocniczych.
Osoby zainteresowane udziałem w spotkaniu prosimy o wiadomość na adres: nominarium.poltowonom@gmail.com
Link do spotkania na platformie Zoom wyślemy w wiadomości zwrotnej ok. 2 dni przed terminem Nominarium.